ចំណេះវិជ្ជាជាស្ពានសម្រាប់ចម្លងមនុស្សម្នាក់ៗឱ្យចៀសផុតពីភាពល្ងង់ខ្លៅ ដែលសង្គមកំពុងតែលុបបំបាត់ និងស្វែងរកត្រើយសុភមង្គលសម្រាប់ខ្លួនឯង គ្រួសារ និងជាធនធានមនុស្ស ដ៏សំខាន់ ដែលបម្រើ ឱ្យសង្គមជាតិដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានលើកជាសុភាសិតទុកសម្រាប់អប់រំកូន ចៅជំនាន់ក្រោយថា « វិជ្ជាគឺជាទ្រព្យដ៏គាប់ប្រសើរកណ្តៀរមិនកាត់ចោរលួចមិនបាន» ចំណេះវិជ្ជា មិនមែនមនុស្សគ្រប់រូបកើតមកមានគ្រប់គ្នានោះទេ គឺចេះមកពីរៀនមានមកពីរក។ ដោយគិតច្បាស់ ថាចំណេះវិជ្ជាពិតជាមានសារៈសំខាន់ សម្រាប់មនុស្ស ម្នាក់ៗ ។ នាងសុខ ហ៊ូន មានអាយុប្រហែល ២០ឆ្នាំ មានបងប្អូន៤នាក់ រស់នៅភូមិព្រែកផ្អាវ ឃុំទឹកល្អក់ ស្រុក ព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ នាងបាន រៀននៅសាលាក្នុងប្រព័ន្ធខ្លះដែរ តែដោយសារឪពុក ម្តាយមានជីវភាពក្រីក្រពេក នាងបានបោះ បង់ការសិក្សា។ នាងបន្តឱ្យដឹងទៀតថា ក្រោយពីការឈប់រៀន នាងមានការពិបាកចិត្តណាស់ ព្រោះមានចំណេះដឹងទាបពេក គ្មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់នឹងធ្វើអ្វីកើត អក្សរក៏អានមិនកើត លេខ ក៏គិតមិនចេញចង់ទៅរកស៊ីលក់ដូរខ្លាចគេបោកប្រាស់ទៅធ្វើការនៅរោងចក្រគេមិនទទួលយក គ្មានជំនាញអ្វីសោះ។ នាង សុខ ហ៊ូន គិតពិចារណាយ៉ាងច្បាស់លាស់ថា «មនុស្សម្នាក់ៗ រស់នៅ ក្នុងសង្គមដែលមានជីវភាពល្អប្រសើរមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ គ្មានអ្វីប្រសើរជាងខ្លួនឯងមាន ចំណេះវិជ្ជានោះទេ។ មានចំណេះវិជ្ជា អាចប្រកបមុខរបរអ្វីក៏បាន អាចធ្វើការងារកន្លែណាក៏បាន សង្គមត្រូវការ អ្នកដែលមានចំណេះដឹង និងអ្នកមានសមត្ថភាពច្បាស់លាស់» នៅឆ្នាំ២០០៦ សុខ ហ៊ូន បានសម្រេចចិត្ត ចូលរៀនអក្ខរកម្ម នៅក្នុងភូមិរបស់នាង។
នាងបានឱ្យដឹងថា នៅពេលរៀនអក្ខរកម្ម នាងមានការតស៊ូណាស់ ទោះបីរៀននៅពេល យប់ ការធ្វើដំណើរទៅកាន់កន្លែងរៀន នាងមានការភ័យខ្លាចខ្លះៗពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ព្រោះនាង ជាស្រីក្រមុំ ហើយពេលខ្លះមានភ្លៀងរលឹម ក៏នាងនៅតែតស៊ូទៅរៀនមិន ដែលអាក់ខានម្តងណា ឡើយ ដើម្បីក្រេបជញ្ជក់យកចំណេះដឹងពីលោកគ្រូ ដែលគាត់ខិតខំប្រឹងប្រែងបង្រៀនមិនខ្លាច នឿយហត់ ដោយយកអស់កម្លាំងកាយចិត្តក្នុងការពន្យល់សិស្សអក្ខរកម្មទាំងអស់ឱ្យចេះអាន ចេះ សរសេរ ចេះគិតលេខ និងមានការយល់ដឹងពីបញ្ហាផ្សេងដែលទាក់ទងនឹងសង្គម។ សុខ ហ៊ូន បន្តឱ្យដឹងទៀតថា ក្រោយពីការតស៊ូរៀនសូត្រ និងបញ្ចប់ថ្នាក់អក្ខរកម្ម នាងមានការយល់ដឹងច្រើនដែលខុសពីកាលមិនទាន់បានមករៀន។ ឥឡូវនាងចេះអាន សរសេរ និងគិតលេខបានត្រឹមត្រូវ ហើយក្នុងនោះ នាងមានការយល់ដឹងអំពីការថែទាំសុខភាព និងមធ្យោបាយសម្រាប់ចៀសវាងជំងឺផ្សេងៗ តាមរយៈការប្រើប្រាស់មុង ការហូបទឹកស្អាត ទឹកឆ្អិន ការរស់នៅស្អាត ហូបចំណីមាន អនាម័យ និងការចាក់ថ្នាំវ៉ាក់សាំងការពារដល់ស្រ្តី និងកុមារនៅពេលដែលមានជំងឺតែងទៅរក មណ្ឌលសុខភាពជាដើម ។
ក្រោយពីការរៀនអក្ខរកម្មចប់ សុខ ហ៊ូន មានការយល់ដឹងច្រើនពីបញ្ហាផ្សេងៗ មានការ ជឿជាក់លើខ្លួនឯង ថាខ្លួនអាចមានសមត្ថភាពអាចប្រកបមុខរបរតូចតាចមួយដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ ក្រោយមកបានសុំ ថវិកាតិចតួចពីឪពុកម្តាយរបស់នាងទៅរកស៊ីលក់ដូរ។ នាងបានបន្តឱ្យដឹងទៀត ថា ការប្រកបរមុខរបរនេះកាក់កបសម្រាប់នាងក្នុងនោះនាងបានជួយគ្រួសារឱ្យមានជីវភាពល្អ ប្រសើរជាងមុន ។ សុខ ហ៊ូន ទៅផ្សារ ម្នាក់ឯងដើម្បីទិញទំនិញ ព្រោះនាងមានសមត្ថភាព ចេះគិត លេខ មិនអាចនរណាម្នាក់មកបន្លំនាងបានឡើយ។ នាងមានភាពក្លាហានហ៊ានប្រឈមមុខចំពោះ ឧបសគ្គផ្សេងៗ លែងមានការភ័យខ្លាច ថាចាញ់បោកគេទៀតហើយ។ សុខ ហ៊ូន នៅពេលយប់ នាងបានជួយដល់ក្មេងស្រីៗ ដែលនៅក្បែរផ្ទះរបស់នាង ដែលបានបោះបង់ការសិក្សា ហើយមិន ចេះអាន ចេះសរសេរ នាងបានឆ្លៀតបង្រៀនពួកគេឱ្យចេះអាន ចេះសរសេរ ដូចនាង។ នាងបាន ជំរុញអ្នកជិតខាងដែលមិនចេះអក្សរឱ្យទៅរៀនថ្នាក់អក្ខរកម្មដែលមានគ្រូជំនាញ ច្បាស់លាស់ បង្រៀនមានកម្មវិធីនិងពេលវេលាច្បាស់លាស់ ឱ្យតែយើងម្នាក់ខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ នឹងចេះ ដូចតែគ្នា ។
សុខ ហ៊ូន បាននិយាយទាំងក្តីមោទនភាពថា « ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់ ដែលខ្ញុំបានលុប បំបាត់ភាពល្ងង់ខ្លៅចេញពីជីវិតរបស់ខ្ញុំ ភ្នែកខ្ញុំភ្លឺអាចមើលឃើញពិភពលោកដែលកំពុងតែវិវត្ត ទៅមុខ ខ្ញុំមានចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពប្រកបរបរលក់ដូរដោយខ្លួនឯងបានមានការជឿជាក់លើ ខ្លួនឯងក្នុងការសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីមួយ»។ នាងបានបផ្តាំផ្ញើដល់ស្រ្តីនិងកុមារីទាំងអស់ ដែលបានបោះ បង់ការសិក្សា ហើយមិនចេះអាន ចេះសរសេរ និងគិតលេខ ត្រូវចូលរៀនថ្នាក់អក្ខរកម្ម ហើយ ព្យាយាមតស៊ូរៀន តែរយៈខ្លីប៉ុណ្ណោះ អាចចេះអាន ចេះសរសេរ ចេះគិតលេខ យល់ដឹងពីបញ្ហា សុខភាព និងសង្គមផ្សេងៗ ។
ក្រោយពីការតស៊ូព្យាយាមអត់ធ្មត់របស់ សុខ ហ៊ូន ធ្វើឱ្យនាងសម្រេចតាមគោលដៅនៃ ជីវិតដែលនាងបានគិតទុក នាងមិនបណ្តែតបណ្តាយឱ្យខ្សែជីវិតអណ្តែតតាមពេ្រងវាសនាឡើយ។ នាងជាស្រ្តី ដែលមានចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពអាចប្រកបរបរដោយខ្លួនឯង មានជំនឿទុកចិត្ត ចំពោះខ្លួនឯងនឹងយកចំណេះដឹងទៅចែករំលែកឱ្យអ្នកដទៃទៀត ។ សមិទ្ធផលទាំងនេះគឺកើត ឡើងដោយសារការខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ បានធ្វើឱ្យនាងមានចំណេះដឹង លុបបំបាត់នូវឬស គល់នៃភាពល្ងង់ខ្លៅ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាជាសេនាធិការ កំពុងប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងយុទ្ធនាការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាដល់ឆ្នាំ ២០១៥ ប្រពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់នឹងមានចំណេះដឹង ជាពិសេសកុមារី។
***